Zamek w Kole

ierwszą wzmiankę o zamku w Kole znajdujemy u Jana Długosza, który pisze, że wzniósł go Kazimierz Wielki. Założony został nad Wartą w pewnej odległości od osady, której król nadał prawa miejskie w 1362 roku. Szerokie obronne mury zamykały powierzchnię zbliżoną do prostokąta o bokach około 70x45 metrów. W południowym narożniku znajdowała się potężna wieża u podstawy kwadratowa a wyżej okrągła, występowała ona nieznacznie przed lico murów, a w jej lochach mieściło się więzienie. Dziś ma wysokość ponad 16 metrów. Do budowy fundamentów i przyziemia użyto kamienia, a wyżej cegły. Brama znajdowała się obok wieży we wschodnim odcinku murów. Od zewnątrz do zachodniego odcinka murów obwodowych przylegał budynek mieszkalny, pozostała zabudowa znajdująca się już wewnątrz 

Widok z lotu ptaka od zachodu, fot. ZeroJeden, X 2013

murów była drewniana.

Na zamku w Kole po bitwie grunwaldzkiej z Krzyżakami podejmowano decyzje o dalszym prowadzeniu wojny. Kiedy zawiązany został Związek Pruski jego przedstawiciele spotykali się z Kazimierzem Jagiellończykiem również w zamku kolskim. Potem miały tu miejsce zjazdy szlachty wielkopolskiej.

Kiedy na Polskę najechali Szwedzi wysłannik króla Krzysztof Przyjemski prowadził w Kole negocjacje z władcą szwedzkim Karolem Gustawem. Najeźdźcy jednak zajęli zamek i kontynuowali najazd na Rzeczpospolitą. Kiedy wycofywali się uszkodzili kolską warownię, która od tego czasu stopniowo popadała w ruinę. W końcu XVII wieku była własnością bernardynów, którzy przez pewien czas mieli tu klasztor, ale w ciągu XVIII wieku stopniowo rozbierali zabudowania i w 1768 roku opuścili je.

Niezamieszkałe mury nadal rozbierano w ciągu XIX i na początku XX wieku, dopiero po drugiej wojnie światowej zabezpieczono pozostałości przed dalszymi zniszczeniami. W czasie prowadzonych w 1976 roku badań archeologicznych odkryto fundamenty wspomnianego budynku przy zachodnim 

fot. ZeroJeden, V 2005

murze, który wcześniej nie był znany. Kolejne badania prowadziła tu Łucja Pawlicka-Nowak.

Obecnie zamek jest dobrze zabezpieczony jako trwała ruina.